نماز ميراث تمامي انبياء است هر پيامبري که مبعوث به رسالت شد.انسانها را به نماز دعوت کرد و به آن سفارش نمود. قرآن کريم در «سوره مريم آيه 31 از دعوت به نماز حضرت عيسي (ع) و درآيات بعد از دعوت، به نماز حضرت اسماعيل (ع) ياد کرده است. در سوره طه خداوند به پيامبري (ص) مي فرمايد: «خانواده و پيروان خود را به نماز امر کن و در اين دعوت شکيبا باش.» نماز کشتي نجات است که همه افراد بخصوص کودکان و نوجوانان ها و جوان ها را از طوفانها و خيزابها عبور مي دهد و به ساحل آرامش و رستگاري مي رساند.
نماز، تقديم حمد و سپاس به درگاه خالق منان و كامل ترين پاسخ به عالی ترين نياز انسان؛ فرصتی برای طراوت بخشيدن روح و پلی برای نيل به اوج كمال « نماز » . يعنی كمال جويی است . يكی از اساسی ترين اركان حيات ، « نماز » . مطلق و زينت بخش شخصيت و منش مؤمنان است ، تمدن، فرهنگ، زندگی و تحرك جوامع انسانی است.
اگرچه نماز دارای اهميت فراوان است، اما برگزار كردن نماز به جماعت اهميت بيشتر دارد، زيرا نمازجماعت نمادی با ارزش از جامعه مطلوب اسلامی است كه عناصری مانند رهبری، اتحاد و نظم را دربر می گيرد. بنابراين، مطالعه نماز جماعت و حكمتهای فراوانی كه در آن نهفته، حايز اهميت است. به همين دليل، يكی از مهمترين مسائلی كه فكر دينداران جوامع گوناگون بشری را به خود جلب كرده، اين مسئله است كه چگونه فرزندان جامعه را ديندار و نمازخوان كنند و آنها را از بهره های فراوان اين وديعه آسمانی پرنصيب سازند. پرستش حقيقتی است كه در همه موجودات عالم وجود دارد و موجودی در عالم نيست كه پرستنده حق نباشد. اين حقيقت كه گوشه هايی از رموز آن در عالم كشف و شهود برای عالمان راستين پديدار گشته، در آيه شريفه 43 سوره بنی اسرائيل اين گونه آورده شده است: « و اِن مِن شَیء اِلاّ يُسَبِّحُ بِحَمدِه وَ لكنْ لا تَفْقَهُونَ تَسبيحَهُم »
« موجودی نيست كه تسبيح گوی خداوند سبحان نباشد، لكن تسبيح آن ها را متوجه نمی شود »
بر پايي نماز در مدارس وظيفه اي خطير و بسيار حساس است، زيرا مدارس جداي از ويژگيهاي منحصر به فرد، محل تشويق، اضطراب، رقابت هاي نگران کننده توأم با شکست و پديده هاي ناخوشايند ديگري است که هر کدام از آن ها به تنهايي قادر به تبديل محرکهاي خنثي به محرکهاي شرطي نيرومند فراخوان اضطراب و حالات ناخوشايند رواني مي باشند . بنابراين ايجاد اصلاحات بنيادي به منظور تغيير در نگرش دانش آموزان نسبت به مناسک جاري به ويژه نماز جماعت مي تواند زمينه ساز تحولات اساسي در شخصيت دانش آموزان شود و نه تنها نگرش آنها را نسبت به صورت ظاهري عبادات بهبود بخشد . بلکه در جهت گيري اصولي به سوي ارزشهاي انساني آنها را هدايت نمايد. بسياري از مشکلات فردي و اجتماعي کاهش يافته و تهاجم فرهنگي بيگانه به نسل نو چندان کاري از پيش نخواهد برد و در زمينه فکري و اخلاقي از انحراف مصون خواهند ماند .
همه ي کودکان و نوجوانان ، محتاج هدایتند و به یک برنامه ي صحیح زندگی نیاز دارند . این نیاز برآورده نمی شود ، مگر با پرورش حس مذهبی ، احیاء فطرت و فراهم نمودن زمینه های رشد و به کمال رساندن فضایل اخلاقی آنها که نماز کامل ترین پاسخ به عالی ترین نیاز انسان است.
بنابراين راهکارهاي تشويق دانش آموزان به نماز عبارتند از:
اولين گام اين است که تلاش کنيم نوجوان احساس خوشايند‌ي نسبت به نماز پيد‌ا کند، زيرا اگر احساس خوبي به نماز داشته باشد، خود به د‌نبال کسب اطلاعات و شناخت بيشتر نسبت به آن برمي‌آيد.
از به کارگيري جبر و فشار براي انجام فريضه نماز اکيد‌اً پرهيز کنيم . از روش‌هايي استفاد‌ه کنيم که مطابق رغبت‌ها و انگيزه‌هاي خود‌آگاهانه و د‌روني د‌انش‌آموزان باشد.
همانند‌سازي با الگوي محبوب امري طبيعي و فطري است، مشاهد‌ه والد‌ين، د‌وستان، نزد‌يکان، خويشان و د‌يگر الگوها در حين اقامه نماز با معنا، اثر خوشايند‌ي در جذب او به اين فريضه مهم خواهد‌د‌اشت.
در مناسبت‌هاي مختلف از خاطرات زيبا و اثر بخش نماز که خود تجربه کرد‌ه‌ايم و يا از د‌يگران شنيد‌ه و خواند‌ه‌ايم براي آنها نقل کنيم.
با پاد‌اش و هد‌يه د‌اد‌ن بد‌ون اطلاع قبلي و احترام بيشتر به آنان بعد‌از اد‌اي نماز، خاطره‌اي خوش آن لحظات را براي آنان تثبيت کنيم.
هيچ‌گاه اشتباه خواند‌ن نماز را به آنها گوشزد‌نکنيم ؛ بلکه ابتد‌ا انجام اشتباه را از آنها بپذيريم و سپس به مرور زمان د‌رصد‌د اصلاح آن برآييم؛ چرا که توجه به مثبت‌ها، اعتماد به نفس و ارزشمند‌ي را در پي خواهد‌د‌اشت و با تشويق، قد‌رت عقل کودکان افزايش مي‌يابد.
در عين رعايت ساد‌گي و زيبايي از عوامل محيطي براي افزايش جاذبه‌هاي نماز آنها استفاد‌ه کنيم. مثلاً:
ـ حضور با تبسم و شاد‌اب مربيان و معلمان در هنگام اقامه نماز.
ـ تهيه چاد‌ر رنگي و زيبا براي د‌ختران از طريق خانواده و يا مدرسه ،براي اقامه نماز.
ـ استفاد‌ه از سجاد‌ه و جانماز براي اقامه نماز.
ـ استفاد‌ه از بوي خوش هنگام نماز.
ـ استفاد‌ه از رنگ‌هاي آرامش‌بخش در تهيه سجاد‌ه، چاد‌ر.
از ميان اين عوامل، عامل” الگوهاي رفتاري” نقش بسيار مهمي در تشويق نوجوانان و دانش آموزان به نماز ايفا مي کند. اميدواريم همه مربيان و معلمان عزيز ميهن اسلامي مان به اين امر مهم توجه بيشتري داشته باشند تا با تربيت فرزندان صالح، آينده بهتري را براي ميهن اسلامي خود رقم بزنيم.
ان شاا…
تهیه کننده: عاطفه موسوی نیک، معلم پایه پنجم
تایید کننده: فاطمه دباغیان، معاونت